Plastiki, sintetiki ýa-da ýarym sintetiki organiki birleşmeleriň köpüsinden emele gelýän we gaty zatlara galyp bilýän materialdyr.
Plastisit, ähli materiallaryň umumy emlägidir, döwülmän yzyna gaýtaryp bolmajak deformasiýa edip biler, ýöne galyp bolýan polimerler synpynda bu hakyky derejä eýe bolup, hakyky ady bu aýratyn ukypdan gelip çykýar.
Plastmassa adatça ýokary molekulýar massanyň organiki polimeridir we köplenç beýleki maddalary öz içine alýar.Adatça sintetiki, köplenç nebithimiýa önümlerinden alynýar, ýöne mekgejöweniň polilaktik kislotasy ýa-da pagta süýümlerinden sellýulozika ýaly täzelenýän materiallardan köp sanly wariant ýasalýar.
Arzan bahasy, önümçiligiň aňsatlygy, köpugurlylygy we suwa duýgurlygy sebäpli plastmassa kagyz klipleri we kosmos gämileri ýaly dürli ölçegdäki önümlerde köp ulanylýar.Tebigy materiallara galan käbir önümlerde agaç, daş, şah we süňk, deri, metal, aýna we keramika ýaly adaty materiallardan üstün çykypdyrlar.
Ösen ýurtlarda plastmassanyň takmynan üçden bir bölegi gaplamakda ulanylýar we turbalar, sanitar-tehniki enjamlar ýa-da winil siding ýaly programmalarda ulanylýar.Beýleki ulanyşlarda awtoulaglar (20% -e çenli plastmassa), mebel we oýunjaklar bar.Ösýän ýurtlarda plastmassanyň ulanylyşy dürli bolup biler - Hindistanda sarp etmegiň 42% -i gaplamakda ulanylýar.
Polimer implantlaryny we azyndan bölekleýin plastmassadan alnan beýleki lukmançylyk enjamlarynyň ornaşdyrylmagy bilen, plastmassa lukmançylyk pudagynda-da köp ulanylýar.Plastiki hirurgiýa ugry plastmassa materiallaryny ulanmak üçin däl-de, eýsem etiň üýtgemegi bilen baglanyşykly plastisit sözüniň manysydyr.
Dünýäde ilkinji doly sintetik plastmassa, 1907-nji ýylda Nýu-Yorkorkda 'plastmas' adalgasyny döreden Le Baekeland tarapyndan oýlanyp tapylan bakelitdir. Bu materiallara köp himik goşant goşdy.
“polimer himiýanyň atasy” diýlip atlandyrylýan Nobel baýragynyň eýesi Hermann Staudinger ýaly plastmassa ylymlary.
Iş wagty: Iýul-27-2020